Porady.BE | Portal Porad dla Polonii w Belgii
Niniejszy tekst ma na celu jak najprostsze przekazanie informacji o zmianach, jakie zajdą w najbliższym czasie w podatku dochodowym Polaków pracujących w Belgii. Proszę jednak pamiętać, że sytuacja każdej osoby jest inna, w związku z czym należy „na chłodno” przeanalizować indywidualny przypadek, najlepiej wspierając go symulacją własnej sytuacji podatkowej. Zmiany nie dotkną bowiem wszystkich.
W celu unikania podwójnego opodatkowania osób otrzymujących dochody w dwóch lub więcej krajach, poszczególne państwa zawierają tzw. umowy bilateralne, mające na celu określenie zasad rozliczania podatników.
Obecnie wiele mówi się na temat podwójnego opodatkowania dochodów i niekorzystnych decyzji polskiego ustawodawcy w tym względzie, które mają wejść od 2021 roku. By je lepiej przedstawić, w całej zawiłości systemów podatkowych, na początek prezentujemy dwie podstawowe zasady unikania podwójnego opodatkowania, które funkcjonują na świecie:
1. metoda wyłączenia z progresją
Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą (opodatkowany zagranicą) i zwolniony z opodatkowania na podstawie umów zawartych o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu – podlegającego opodatkowaniu w Polsce – stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Dlatego też dochód osiągnięty w Belgii trzeba będzie doliczyć do dochody osiągniętego w Polsce, wyliczyć globalną stawkę podatkową i zaaplikować ją tylko na dochody z Polski.
2. metoda proporcjonalnego odliczenia
Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie, tzn. nie możemy odliczyć podatku zapłaconego za granicą na poczet podatku od dochodów osiągniętych w Polsce.
O ile ich definicje brzmią skomplikowanie, zasada ich stosowania jest stosunkowo prosta. Warto spojrzeć na przykłady ilustrujące obie metody:
Przykład 1. Metoda wyłączenia z progresją:
Przykład 2. Metoda proporcjonalnego odliczenia:
Przy wskazanych przykładach, obie metody unikania podwójnego opodatkowania są sobie równe (różnica na poziomie 5 groszy). Sytuacja zmienia się wraz z rzeczywistą kwotą podatku, jaką należy zapłacić w danym kraju. W niektórych sytuacjach może okazać się, że podatek zapłacony w Belgii jest dużo wyższy od kwoty, jaką można odliczyć w Polsce w ramach metody proporcjonalnego odliczenia. Z drugiej strony, jeśli podatek zapłacony zagranicą (np. w Holandii) był dużo niższy, to kwota odliczenia nie może być wyższa, niż podatek faktycznie zapłacony zagranicą. Wówczas trzeba będzie dopłacić.
Warto dowiedzieć się, dlaczego ten temat jest obecnie tak gorąco dyskutowany. Wpływ na to mają 2 kwestie:
Ponieważ Polska i Belgia miały umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania na zasadach odliczenia z progresją, tzw. „abolicja podatkowa” tak naprawdę nie dotyczyła Polaków (polskich rezydentów podatkowych) dorabiających w Belgii. Podatnicy którzy pracują, np. w Hiszpanii, Francji czy Niemczech przynajmniej na razie nadal będą korzystać z metody wyłączenia z progresją22.
Zgodnie z planami polskiego ustawodawcy, wszyscy podatnicy będą̨ mogli dalej korzystać z ulgi abolicyjnej, przy czym kwota odliczenia od podatku dochodowego z tego tytułu nie będzie mogła przekroczyć kwoty 1 360 zł.
Co to oznacza? Jeśli kwota podatku należnego w Polsce, wyliczonego na podstawie zasady proporcjonalnego odliczenia będzie wyższa od tej liczonej metodą odliczenia z progresją, w deklaracji PIT będzie można odliczyć do 1 360 zł z tej różnicy.
Od kiedy? Dla osób fizycznych zmiany wchodzą w życie od 2021 roku. Oznacza to, że w deklaracji podatkowej PIT za rok 2021, którą należy wypełnić do kwietnia 2022, trzeba będzie zastosować nowe zasady.
Co zrobić? Przede wszystkim należy gruntownie przeanalizować własną sytuację. W każdym przypadku będzie ona inna. Koleżanka, czy kolega pracujący na tych samych zasadach będzie mieć najprawdopodobniej zupełnie inną sytuację podatkową. Należy przede wszystkim ustalić, czy dana osoba, zarabiająca w Belgii, podlega polskiemu podatkowi (czyli ma tam nieograniczony obowiązek podatkowy).
Według prawa nieograniczony obowiązek podatkowy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej dotyczy osób, które:
Ustalając rezydencję podatkową należy przeprowadzić analizę wszelkich okoliczności, bardzo różnych dla każdej osoby. Należy precyzyjnie określić centrum interesów osobistych i gospodarczych, czyli ośrodek interesów życiowych osoby fizycznej i gdzie się on znajduje w danym przypadku. Na pierwszy rzut oka nie jest to bowiem oczywiste, zaś umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w jasny sposób definiują zasady ustalania tzw. rezydencji podatkowej. Zgodnie z wyrokami polskich sądów, osoba, która wyjechała do Niemiec w związku z podjęciem pracy, nie pozostawiając w Polsce współmałżonka/ki, dzieci ani rodziców, co do których ciążyłby na niej obowiązek alimentacyjny, a także, nie osiągając w Polsce żadnych przychodów, przeniosła centrum interesów życiowych z Polski do Niemiec z dniem swojego wyjazdu. Z drugiej strony, ze względu na swobodę przemieszczania się osób w Unii Europejskiej problematyczne może być udowodnienie, że w danym roku dana osoba przebywała na terytorium konkretnego kraju dłużej niż 183 dni.